اجرای رای داوری ، نخستین گام پس از ابلاغ

اجرای رای داوری ، نخستین گام پس از ابلاغ

اجرای رای داوری مرحله بعد از ابلاغ و هدف نهايي داوری است. بنابراين همانطور كه در بخش قبلي مقاله گفته شد از وظایف داور ابلاغ به طرفين (بعد از صدور رای) است. اما در خصوص اجرای رای داوری ، وظيفه اي متوجه داور نيست. بلكه خود طرفين هستند كه در صورت نياز با كمك گرفتن از دادگاه پيگير اجراي راي خواهند بود.

رای داوری چطور اجرا می شود؟
 وظایف داور - صدور رای داوری - ابلاغ رای داوری
وظایف داور

دوم) نحوه اجراي رأي داوري

بعد از اين كه رأي داوري صادر و مطابق قانون ابلاغ شد، دو روش براي اجراي آن ممكن است:
در اين روش طرفين با توافق به اجراي تمام يا قسمتي راي داوري رضايت مي دهند. اين روش كمتر پيش مي آيد. اما بهترين نتيجه براي داوري است. در بسياري موارد، آگاهانه ترين روش هم هست. به همين دليل بسياري از تجار بزرگ در عرصه تجارت بين الملل ، اين روش را ترجيح مي دهند. حسن اجراي توافقي رای داروی اين است كه مي تواند از قطع روابط تجاري آنان پيش گيري كند. آري! تجار و بازرگانان بزرگ ، بزرگ فكر مي كنند. آنان آينده نگرند و سود استمرار روابط تجاري را بر منافع مقطعي ترجيح مي دهند.

ب) نحوه اجرای اجباری رای داوری

در بسياری مواقع زمينه اجرای توافقي رای داوری فراهم نيست. در اين صورت چاره اي جز اجراي اجباري راي نيست. راه اجرای اجباري رای داوری كمك گرفتن از دادگاه است.
براي اين منظور لازم است درخواست اجراي راي داوري را همراه با راي و گواهي ابلاغ آن به دادگاه تقديم نماييد. در حال حاضر اين درخواست در دفتر خدمات قضايي ثبت مي شود. پس از ارسال راي داوري به دادگاه ، ادامه عمليات اجرا را از طريق دفتر دادگاه پي گيري نماييد. در اين مرحله دادگاه مجاز به بررسي ماهيت راي نيست. همين كه با بررسي اجمالي راي مانع قانوني براي اجراي آن نباشد، دستور اجراي آن توسط قاضي دادگاه صادر مي شود.

اجرای اجباری رای داوری
اجرای اجباری رای داوری

ادامه فرايند اجراي راي داوري ، همانند اجراي آراي دادگاه ها است. منظور اين است كه بسته به موضوع و محتواي رای داروی ، تمام اقدامات لازم براي اجرای رای مطابق قانون اجرای احكام مدني انجام خواهد شد. اعم از اين كه نياز توقيف مال يا ملكي باشد يا پرداخت اجباری وجه يا هر امر قانوني ديگري كه موضوع رای داروی بوده است. درست با همان روش هايي كه آراي دادگاه ها اجرا مي شوند. گاهي ممكن است رای داوری اعلامي باشد. همان طور كه برخي آرای دادگاه ها اعلامي هستند.

مثل اين كه موضوع رای، اعلام فسخ قرارداد ، بطلان يا بي اعتباري قرارداد يا سند يا مدركي باشد. بديهي است در اين فرض موضوعي براي اجرای رای داوری وجود ندارد.
به خاطر داشته باشید: برخورداری از مزایای داوری و جلوگیری از ابطال آن شروطی دارد؛  تنظیم دقیق موافقت نامه یا شرط داوری ، صدور رای داوری با رعایت اصول بنیادی داوری و دادرسی عادلانه و سرانجام ابلاغ دقیق و قانونی رای داوری از مهم ترین این شرایط است.
بنابراین بهتر است داور یا حداقل یکی از اعضای هیأت داوری ، حقوق‌دان یا وکیل دادگستری باشد. حقوق‌دان یا وکیلِ آشنا با اصول داوری که دانش و تجربه کافی در خصوص فرایند داوری و اصول داوری و  دادرسی عادلانه داشته باشد. ضمنا طبق قانون قضات دادگستری و کارمندان شاغل در دادگاه ها را نمی توان به عنوان داور انتخاب نمود.
موضوع مهم مرتبط با اين مقاله ، موانع قانوني اجراي رای داروی است. براي آشنايي با اين موانع با مقاله بعدي همراه ما باشيد.

اسامی همکاران وکیل پایه یک دادگستری تهران در سایت کانون وکلای دادگستر مرکز قابل مشاهده است.
همچنین اسامی همکاران وکیل پایه یک دادگستری ایران در سایت صندوق حمایت وکلای دادگستری قابل مشاهده است.

درباره نویسنده

دکتر حسین علمی

وکیل پایه یک دادگستری - دکتری حقوق خصوصی (دانشگاه تربیت مدرس)

سوال یا دیدگاه‌تان را با ما در میان بگذارید