شامل حقوق اموال و مالکیت ، حقوق قراردادها ، مسؤولیت مدنی ، حقوق خانواده ، ارث و وصیت و …
شامل امور تعقیبی و دفاعی نزد دادسراهای عمومی و انقلاب ، دادگاه های کیفری یک و دو ، دیوان عالی کشور و …
شامل امور حقوقیِ بازرگانی داخلی و بین المللی، شرکت ها ، قراردادهای تجاری ، چک و اسناد تجاری در عرصه داخلی و بین المللی و …
شامل امور حقوقیِ بیمه و روابط کارگر و کارفرما نزد هیأت های تشخیص ، حل اختلاف و دیوان عدالت اداری
شامل کلیه امور مربوط به شرایط ازدواج، موانع ازدواج، مهریه و شرایط آن، طلاق، نفقه، حضانت و …
شامل کلیه امور ثبتی ، مشاوره ثبتی ، نقشه برداری و تشخیص حدود ثبتی ، تنظیم سند ، رفع تصرف ، خلع ید و …
اصطلاحات فسخ و انفساخ از یک ریشه و دارای مفهوم مشابه هستند ولی با بطلان و ابطال قرارداد تفاوت اساسی دارند. قرارداد باطل و صحیح نیز مفاهیم کاملاً مرتبط با این اصطلاحات هستند. با توجه به کاربرد وسیع این اصطلاحات در قوانین مهم و مادر مانند قانون مدنی و نظر به اهمیت آشنایی با این اصطلاحات در حقوق قراردادها ، موضوع این مقاله به توضیح مختصر این مفاهیم اختصاص داده شد.
منظور از بطلان ( ابطال ) قرارداد ، بیان وضعیت قراردادی است که باطل است. قرارداد باطل ، قراردادی است که مطابق قانون ( به دلایلی مانند مخالفت با نظم عمومی یا مقررات قانونی ) فاقد هر گونه اثر حقوقی باشد. مثل این که قرارداد فاقد یکی از شرایط اساسی صحت معاملات باشد. مثلاً یکی از طرفین قرارداد مجنون باشد یا قرارداد صوری باشد.در واقع ، این حالت ، مثل این است که اساساً قراردادی وجود نداشته و ندارد. بنابراین وقتی که مثلا می گوییم قرارداد باطل است برای توضیح مطلب است و گرنه قرارداد باطل اساساً وجود خارجی ندارد. اگر هم سندی نوشته شده باشد فقط صورت و ظاهر قرارداد است که هیچ اثر حقوقی ندارد. در مقابل قرارداد باطل ، قرارداد صحیح است که خود اقسامی دارد. اصطلاحات فسخ و انفساخ در مورد قرارداد صحیح مطرح می شوند.
برای فسخ معانی مختلفی ذکر شده است اما معمولاً منظور از فسخ قرارداد ، انحلال یا برهم زدن قرارداد توسط یکی از طرفین قرارداد است. حق فسخ قرارداد ممکن است ناشی از حکم قانون باشد یا ناشی از پیش بینی حق فسخ در قرارداد برای طرفین یا یکی از آنها. برای دیدن نمونه های حق فسخ قرارداد می توانید به مواد 396 به بعد قانون مدنی ( مصوب 1307 ) مراجعه کنید.
منظور از انفساخ قرارداد، انحلال قهری آن است. این انحلال ( برهم خوردن غیر ارادی ) قرارداد ممکن است ناشی از حکم قانون باشد یا ناشی از توافق چنین شرطی در قرارداد. مثلاً در قرارداد فروش یک دستگاه آپارتمان ممکن است طرفین شرط کنند که اگر چک ثمن برگشت خورد، قرارداد به خودی خود منفسخ شود.شباهت اصلی فسخ قرارداد و انفساخ آن در این است که هر دو نسبت به قرارداد صحیح اعمال و موجب انحلال قرارداد می شوند. تفاوت اصلی آنها هم در این است که در فسخ ، قرارداد با اراده یکی از طرفین منحل می شود ولی در انفساخ ، قرارداد به حکم قانون و با تحقق شرایط آن خود بخود منحل می شود.
با توجه به معنی و مفهوم این دو اصطلاح حقوقی معلوم می شود که بطلان ( ابطال )، وضعیت قراردادی است که به حکم قانون هیچگونه اثر حقوقی برای آن شناخته نشده است بلکه اساساً قانون وجود چنین قراردادی را به رسمیت نمی شناسد. پس قرارداد باطل از ابتدا به وجود نیامده است ولو اینکه اسنادی برای آن تنظیم شده باشد. اما انفساخ قرارداد مانند فسخ آن به معنی منحل شدن قرارداد صحیح است. قراردادی که مدتی ولو کوتاه وجود خارجی داشته و آنگاه به حکم قانون منفسخ ( منحل ) شده است.
در نتیجه قراردادی که منفسخ شده قبل از انفساخ همه آثار یک قرارداد صحیح را دارا است. پس اگر به عنوان مثال قرارداد فروش باغ میوه ای بعد از یک سال منفسخ شود، منافع و میوه های باغ در مدت یک سال قبل از انحلال ( انفساخ ) متعلق به خریدار است. در حالی که بر قرارداد باطل هیچ اثری بار نیست. بنابراین در مثال فوق ( فروش یک باغ میوه ) اگر بعد از یک سال بطلان قرارداد اعلام شود، تمام منافع و میوه های باغ در مدت یک سال قبل از اعلام بطلان قرارداد متعلق به خود فروشنده است؛ درست مانند این که بین خریدار و فروشنده قراردادی وجود نداشته است.
در صورت هر گونه ابهام با وکیل دادگستری مورد اعتماد خود مشاوره نمایید.
اسامی همکاران وکیل پایه یک دادگستری تهران در سایت کانون وکلای دادگستر مرکز قابل مشاهده است.همچنین اسامی همکاران وکیل پایه یک دادگستری ایران در سایت صندوق حمایت وکلای دادگستری قابل مشاهده است.
وکیل پایه یک دادگستری - دکتری حقوق خصوصی (دانشگاه تربیت مدرس)
ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی مینویسم.
